De Horstjes
Als we over de Exelseweg van Laren naar Markelo rijden komen we over een klein beekje Op het bordje staat Bolksbeek. Dit was tot ongeveer 1930 een beek van enige betekenis met hoge dijken langs de oever Bij het graven van het twente Kanaal is deze rivier bij de Armhoede afgedamd en loost nu het water via een overloop in het Twente Kanaal De dijken hadden geen funktie meer en zijn afgegraven en bij de landbouwgrond aangetrokken. Voorheen was het vooral s’winters bij hoogwater vaak een spannende tijd of de dijken het hielden.
De eerste dagen bij hoogwater keken de bewoners geregeld of er in de snelstromende beek ook planken en balken kwamen aandrijven. Deze waren afkomstig van zagerijen in het Duitse gebied bovenstrooms.Veel schuurtjes werden er met dit hout gebouwd
De eerste veeschuur van Platerink (Vreebroek) is destijds geheel van aangespoeld hout gebouwd
Als de dijk doorbrak kwam een groot deel van het Exelse of Verwoldse broek onder water Het zelfde gebeurde bij dijkdoorbraak aan de Stokkumse zijde. Men kende toen ook al dijkwachten die de dijken bewaakten Dat dit noodzakelijk was bewijzen de verschillende wat verhoogde eikenbosjes die op meerdere plaatsen door een dijkdoorbraak zijn ontstaan als gevolg van zand wat de snelstromende rivier meebracht en direct achter de doorbraak bleef liggen
Deze plekken zijn soms wel een meter hoger dan de omliggende grond en zijn nu begroeid met merendeels kromme eiken bomen
De plekken worden Horstjes genoemd Er bestaan er nu nog vier van langs dit stuk Bolksbeek, drie in het Exelse, een Verwoldsebroek en een in het Stokkumsebroek. De boerderij namen Horst-man en in het Stokkumse Stoel-Host. Maar ook de boerderij naam Pasop herinnerd aan deze soms bange winteravonden.
De noodklok
In het Stokkumse gebied had men in de omgeving van de Boerderij de Visker op een hoge paal een klok hangen Deze werd gebruikt als noodklok bij brand of overstroming.
Historisch is het verhaal van Dijkwachten uit Exel en uit Stokkum ,Ze waren over de beek een hele poos met elkaar aan de praat over de spannende situatie. Niemand had ontdekt dat er een Exelse dijkwacht was weggegaan en een stuk verderop de beek was overgestoken Hij maakte een kleine doorgang in de dijk aan de stokkumse zijde en keerde terug.
Na een poosje merkten ze dat het water zakte en even later klonk in Stokkum de noodklok. Dimaal was Exel voor een overstroming gespaard gebleven. Neem aan dat dit ook andersom we eens is gebeurde. Vandaar dat de Gelderse en de Overijsselse jongeren elkaar soms stevig betwisten Vooral als er meisjes in het spel waren.
In het voorjaar als het water weer gezakt was ging men met een mand zonder bodem in de bijna lege sloten de achtergebleven vis vangen (stolpen) Het gebied tussen Fokkink en Atema aan de Exelse weg genaamd de Wittenvoord was een bekende plek waar deze vis vaak achterbleef. In de oorlogjaren 1940/45 werden deze achteraf gelegen ruige plekjes gebruikt als schuilgelegenheid voor onderduikers. Hier is met behulp van actieve verzetsmensen die in de buurt woonden is menig mensen leven gered.
Als je nu over de Dwarsdijk tussen de Nieuwe boerderij van fam Woestenenk en Dikkeboer over weilanden kijkt richting Markelo zie je de horstjes nog heel duidelijk. Wandel ook eens vanaf de Exelse weg langs de Bollksbeek richting TV toren dan zie je op 3 plaatsen deze overblijfselen van deze dijkdoorbraken de Horstjes, prachtige natuurmonumentjes met een verhaal en geschiedenis. Je komt dan mij dan vast wel tegen.
Rondfietser
