Apeldoorn is op 17 april 1945 bevrijd. Om dit te herdenken vindt jaarlijks op die datum de bevrijdingsloop van Wilp naar Apeldoorn plaats; een rustige duurloop, grofweg de route volgend die de Canadese bevrijders hebben afgelegd.
Aansteker had fakkel van vlam voorzien
Zelf deed ik in 2005 voor het eerst aan deze loop mee en was er meteen aan verkocht. Dat was tevens het jaar dat op 8 mei het Nationaal Defilé in Apeldoorn plaatsvond, waar wij als lopers ook aan deel mochten nemen. Op tv werd door de heer Beelaerts van Blokland uitgelegd dat het bevrijdingsvuur - dat wij in de vorm van een fakkel bij ons droegen - vanuit Normandië was opgehaald, maar dat was een tikkeltje bezijden de waarheid; een doodgewone aansteker had onze fakkel vlak voordat het defilé begon van een vlammetje voorzien. Uiteraard vertel ik dit niet verder, daar het op tv geschetste beeld beslist meer tot de verbeelding spreekt.
In 1985 vond de eerste bevrijdingsloop plaats, als eerbetoon aan de bevrijders van Apeldoorn en de mensen die hiervoor een hoge of zelfs de hoogste prijs hebben betaald. Stichting Bevrijding ’45, de Politie Sportvereniging en AV’34 hebben meerdere malen getekend voor de organisatie. De eerste jaren begon de loop bij de IJssel bij Wilp, daarna bij de kerk in Wilp. Aan de muur van deze kerk prijkt een plaquette ter gedachtenis aan de 48th Highlanders of Canada, waarvan 19 Highlanders sneuvelden in en om de gemeente Voorst, waaronder hun commanding officer Lieutenant-Colonel Donald Alexander MacKenzie.
Na een korte ceremonie met een toespraak van de burgemeester van Voorst, wordt de fakkel ontstoken en begint de loop. Het bevrijdingsvuur wordt op deze wijze naar Apeldoorn gebracht, waarbij de fakkel tijdens het lopen van hand naar hand gaat en de lopers het vuur volgen.
Een stukje in de bus... onder protest
De route wordt gelopen door lopers van jong tot oud. In tegenstelling tot hetgeen regelmatig in de media wordt vermeld, betreft het geen estafette. De meeste lopers leggen het gehele parcours af, maar de jongsten moeten voor hun eigen bestwil een deel van de route plaatsnemen in de bus die langzaam met de lopers meerijdt. Vanwege het enthousiasme en de energie dat dit evenement bij de meeste kinderen oproept, gaat het plaatsnemen in de bus zo af en toe nog wel eens onder een licht protest. Als ze in de buurt van Apeldoorn weer mee mogen lopen, lijken ze wel wat op vee dat in de lente de wei weer in mag.
Indrukwekkend: de oversteek met een amfibievoertuig
In 2010 begon de loop overigens aan de andere kant van de IJssel, waarbij het water met rubber boten en zelfs een amfibievoertuig over werd gestoken. Hierbij was ik de gelukkige loper die de overtocht in het amfibievoertuig mocht meemaken. Dit was beslist een indrukwekkende ervaring, met name toen het bakbeest met donderend geweld het water verliet en met zwaar ronkende motor de hellende oever bedwong.
De bevrijdingsloop eindigt na ongeveer 17 kilometer in het Oranjepark in Apeldoorn, dat de lopers voorafgegaan door 48th Highlanders of Holland Pipes and Drums mogen betreden. Bij “De man met de vlag” voegen zij zich bij kinderen van een aantal scholen die een oorlogsmonument hebben geadopteerd. Deze kinderen zijn vanaf hun monument vertrokken en hardlopend vanuit 4 windstreken naar het Oranjepark gekomen. Na een ceremonie wordt het bevrijdingsvuur door de burgemeester van Apeldoorn met de door de lopers vanuit Wilp meegedragen fakkel ontstoken.
Met dank aan de heren Jan Koorenhof (Erelid Stichting Bevrijding ’45) en Wim van Beek (AV’34 en Werkgroep Herdenkingen 17 april en 4 mei, onderdeel van de Stichting Bevrijding ‘45) voor de extra weetjes waarvan ze mij hebben voorzien.
Foto: AV’34
