Kent u het woord ‘sjibbolet’?
Niet? Terwijl u misschien toch sjibbolets gebruikt?
Wie zegt bijvoorbeeld wel eens over Hattemers: “In Attum zit een untien in een ökkien met euj d’r in”?

Lang geleden vochten twee Israëlitische stammen met elkaar. De verliezers wilden de rivier over vluchten, maar werden daar staande gehouden. Ze moesten als een soort wachtwoord het woord ‘sjibbolet’ zeggen. Omdat de verliezers de ‘sj’ niet konden uitspreken, bleven ze hangen in ‘sibbolet’. Bij die gelegenheid vonden 42.000 verliezers de dood (bron: Richteren).

Sinds die tijd heet een woord, een zinnetje of een rijmpje waarmee anderen in hun taal worden kunnen worden herkend (en vaak ook bespot) een sjibbolet. In de Tweede Wereldoorlog werd zo het woord ‘Scheveningen’ gebruikt om bezetters te ontmaskeren.

Sjibbolets kennen we ook in het dialect, vooral om de ander in zijn ‘afwijkende’ taal te bespotten of juist het eigen dialect te benadrukken. 

Wie kent de volgende?
De sjout van Sjerpenzeel sjeert sjapen dat het sjond en sjand is (streekgenoten over Scherpenzeel); Die kump van verkesmerk (Apeldoorners over Arnhemmers); Bchood, bchiej en pchroem’n, doar könt de Zwolsers op rchroem’n (Epenaren over Zwolsers); Goat moar speulen achter de meulen, mien kiend (Terwoldsen over Oenenaren).

Misschien zijn er nog meer. Laat maar weten.

Categories:: Dagelijks leven Voorst Dialect Hattem

Meer verhalen

Abe-worst

01 april 2015
Gerhard Kwak
Video

De Ossenmarkt in Putten

11 mei 2014
Jette
Galerij

Honing- en Bijenmarkt Eerbeek

09 juli 2014
Ton Fleur
Video

Karnemelksesaus

18 juni 2014
E. Takke
Video

De verdwaalde schoolmeester

26 maart 2015
Eric Borrias

Zingen op Koninginnedag

02 juli 2014
Rita Brouwer

Streekroman brengt tradities in beeld

22 maart 2016
Gerda Geven en Marjon Hoeks

De kool en de geit

18 augustus 2014
Dini van der Velde

Op zaterdag ging scheren voor knippen

04 januari 2015
Jan Reijnen
Video

Palingroken in een historische context

31 maart 2016
Paul Hoftijzer

Van ballon tot baron

01 maart 2016
Edcar Vermeulen

Kraamtijd in de Achterhoek

16 juni 2015
Paul Hoftijzer

Staringavonden

15 juni 2015
Alma van der Schoot

Oma's 'moes' op Nieuwjaarsdag

27 juni 2014
Johan en Francis Tiemens