Dit verhaal geet over mien beleavenissen die ik in mi-jn leaven heb op-edaone met de volksdrank,Koffie. ‘n Baksken koffie wörd ok wel ’n köpken leut enuumt. Leut wil zeggen da’j schik in ‘t leaven hebt, terwijl leuteren betekend da’j vake onzin praot,maor toch hef koffieleuten iets gemeudeluks en heurt veur mien echt bi-j de achterhoek. De eerste kere dat ik met koffie te maken krege wet ik niet precies meer maor der bunt wel völle herineringen uut die tied. Koffietied betekenen gezelligheid veur ons as blagen.Mien moeder en mien oma’s malen de koffiebonen met zo’n olde koffiemölle met ’n schuufke an de boven kante waor de koffiebonen in mosten. Die koffiebonen werden bi-j de winkelier in ’t darp ekocht. Hi-j scheppen de bonen uut’n trommel in ‘n toete en weagen ze veur ow af. Thuus werden die bonen ok weer in ’n trommel edaone um ze goed dreuge te hollen. Wi-j mochten de bonen veurzichtig in de mölle laoten gli-jen. Mien Oma klemmen de mölle tussen de baovenbenen en wi-j mochten helpen met draeien.Onderan was’n laedjen waor de gemalen koffie in terechte kwam. Den koffiemölle hek nog steeds in mien bezit en ik bun door heel zuunig op. I-j roekt nog steeds de koffie an den mölle.Later in de tied kwam de koffiemölle die an de mure vast emaakt was en daornao kwam de elektrische koffie mölle. Jaoren later werd de koffie gemalen an-eboden en toen was dat gezellige draeien helemaol veurbi-j. Um de koffie nog ’n extra smaakjen te geven mos der” Buisman” bi-j in, dat zat in zo’n klein busken,waor ’t lid altied merakels vaste van zat.

Meestal was de” Buisman” keihard eworden en zag ter uut as ‘n brokke teer. Met geweld werden er dan brökskes uut estokken um de koffie meer smaak te geven. Alleen ‘t roeken was al genog, want wi-j as kinder dronken gin koffie. Later in de tied kwam de perculator op de markt,den pruttelen zo mooi as de koffie boven weer in dat glaesken te veurschiene kwam. Deur disse maniere van koffie zetten kreeg i-j wel minder prut in de komme,maor ’n zeefken was altied nog wel neudig. Wat ik mien uut die tied goed kan herinneren is de melkpanne die altied achter op’t fornuus ston. As den panne daor lange had estaone was der een hard velleke op-ekommen dat boven in de panne bleef hangen, ik von dat lekker um op te etten.Wat vrogger op de dag was dat vel nog zachte en ging meestal de in koffie wie daor van hiel ,anders ging de melk deur ’n zeefken. De melk halen wi-j rechtstreeks bi-j de boer. Onze naoste buurman , had nog ’n paar beeste opstal staone. Later hebt wi-j de melk bi-j de boer ehaald effen buuten ’t darp.Dat was veur ons as blagen altied weer ’n hele ondernemming um op de fietse zo’n melkbusken goed vaste hollen. Op de melk lag altied ‘n fitsken room dat mien moeder der afscheppen um door weer slagroom van kloppen. Kommen of köpkes werden vake zonder schöteltje op de taofel ezet. ‘n Beschuutjen of koeke werd der meestal bi-j egeven,maor ok werd bi-j ’t koffiedrinken vake metene brood egetten. ’n Beschuutjen ,bestreujd met suuker, dat dan boven de pot nog werd af-eklopt,was toendertied en nog steeds, een goedkoop ”gebakje.” Mooie herinneringen heb ik an de tied dat wi-j met ’n mandje naor ’t land mosssen um mien Opa, die an ’t roggemaai-jen of an ’t aerappels stekken was, drinken en brood te brengen. Volgens mi-j was ’t toen altied mooi weer en zatten wi-j gezellig bi-j mekare op de krujwagen of zo maor op de grond.Toen wi-j in Durkum naor schole gingen,”De Ambachtschole” kregen wi-j ok drinken met,eerst in zo’n thermosflesse,maor den was al kapot in de tasse,veur dat wi-j ant etten toewazzen. ’t Drinken werd toen maor met egeven in ‘n busken of in ‘n halve liter flesse van de Grols. Pas in de ni-je schole was der ’n kantine,waor a-j melk,koffie en ranja konnen kopen. Toen nog gin patat,soep en andere vettigheid ,wat de blagen now allemaol kunt bestellen. Direkt nao de schole as leerlingschilder an ’t werk bi-j de G.T.W in Durkum. Daor werd de koffie deur de kantinebaas met ’n karretje in de werkplaatse rond ebracht. Hi-j mos daorveur de drukke Keppelseweg aover stekken, maor dat gin toen wat gemeudelukker dan now. As ’t te druk was hielp de stationchef um de keal met karre veilig oaver de weg te helpen.

De koffie kosten toen een dubbeltje en veur ’t zelfde geld kocht i-j ok een sprits- koeke.

Dat was mien eerste ervaring da’j naor de koffiepauze begonnen uut te kieken. Later kwam ik in de ni-jbouw en klantenwerk terechte en door was de koffie pauze nog belangrieker.

Veural as ’t kold was kek i-j uut naor den roep, schilders ”KOFFIE”. Bi-j de ene klante was dat al snel nao da-j de koffiemölle heuren rötelen, bi-j anderen pröttelen de koffiepot al ’n hötjen achter op’t fornuus. Vake was ’t zitten ‘t veurnaamste en nam i-j de koffie maor veur lief,want ‘t smaken overal anders. De tied was altied verschillend, op de boer was dat vake geliek met de mansluu die eerst ’t melken hadden gedaone en rond negen uur kwammen etten. Wi-j passen ons altied an. Vake vroegen zi-j ons wanneer of wi-j wollen schaften. Disse gewoonte besteed gelukkig in de achterhoek nog steeds, hoewel ’t wel minder is eworden. ’t Kwam ok wel veur dat er gin koffie werd an-eboden en op de ene of andere maniere merken de luu dat wel. Alles werd precies edaone zo’t was af-esprokken, terwijl bi-j andere nog wel us wat extra’s wet an-eboden, zoas de bovenramen wassen of de götte schonemaken. De plaatse waor at de koffie werd in-eschonken was ok heel verschillend.Meestal bi-j de luu in de kökken,maar ok buuten onder de karloze,of ’t werd op ‘t muurken van de mestvaalte neer-ezet. Ik mos bi-j ‘n familie de kökken sausen ,mien baas zei, at ze ow daor koffie anbied dan mo-j dat maor in de sausbak gooien zonder dat de luu ‘t in de gaten heb. Ik geleuven daor niks van,zol toch wel met vallen ,now mooi niet.Toen het koffietied was nam de vrouwe ‘n smerige komme en veagen den met een timpe van ‘n net zo smerige schorte zogenaamd schone en got de koffie in de komme.Ik heb de koffie maor an-enommen op de trappe en um stiekum in de sausbak ekiepert.Dit spöllen zich af in de jaoren zestig,wat niet wil zeggen dat ‘r now gin schoetdeuzen meer bunt. Over een schoetdeuze esprokken,wi-j zatten’n kere met zo’n zes man an’n ronde taofel koffie te drinken.I-j kent dat wel, ’n taofel en een zeil met blummekes der op.De vrouwe deed ons koffie in de komme en wi-j kregen er ‘n beschuutjen bi-j. Dat gif altied wel krummeli-je op de taofel en an vliegen gin gebrek, maor dat heurt der now eenmaol bi-j op’n boerderi-je. De vrouwe stoten eur kummeken umme, zi-j bedach zich gin moment en vaegen de koffie met de krummels en al zo naor de kante van taofel en liet ’t zo weer in de komme lopen en dronk onder onze verbaasde ogen zo weer wieter. Ut die tied hek ok nog ’n verhaal dat zich afspöllen op ’t kasteel in Reurle.Mien baas mos daor de schilderi-jenzaal opknappen. Umdat der gin vlagge op de toren ston,wissen de luu dat de Baron en de Baronnese niet thuis wazzen,net as bi-j de koninginne op Soestdijk. Deurumme was’t personeel ok wat vri-jer in doen en laoten,veural de vrouwluu. De koffie werd edronken in de grote köken onderin ’t kasteel vlak boven de grachte. As jonge leerling was ik de klos,want toen ik ’s oavends met de bus naor huus ging,halen iederene de neuze op. Wat hadden die vrouwluu now edone,’n dure parfum van de baronesse achter in de krage van mien jas egotten,dat was niet lekker roeken, dat was stinken. ’n Andere bi-jzundere plaatse um koffie te drinken was in de Abdij in de slangenburg.Wi-j mosten daor de cellen waorin de paoters sliepen, opni-j witten.Daor kregen wi-j koffie wat ze zelf brouwen met ’n grote stuk koeke der bi-j. Of smaken wed ik niet meer, maor ’t was wel bi-jzunder. A-j zo ant schrieven bunt kump ’t ene verhaal noa de ander weer bi-j mien boaven. Ik herinner mien nog ’n kere dat wi-j koffie buuten kregen terwijl ’t erg kold was, de luu zelf zatten lekker binnen.Wi-j bunt toen op de tuinbanke gaon zitten en hebt de mouwen en de boksepiepen op-estreup net of ’t midden in de zommer was. De boerinne snappen niet waorumme wi-j dat deden. As wi-j ’n hele ri-je huizen mosten schilderen dan vroegen wi-j ’n buurvrouw of zi-j veur ons koffie wol zetten ,anders riep iederene dat ze koffie hadden,en dat kosten de baas dan te völle an tied. Dat koffieadres werd, noa dat ’t werk klaor was weer van ’n paar pakken koffie veurziene en kregen als extra’tje ’n blummeken.Later werd een schafwagen bi-j zo’n werk ezet.,zodat de baas ow altied kon vinden.Dat wi-j met zo’n koffieadres ok wel us ’n geintje uut-ehaald hebt zak ouw nouw vertellen. Wi-j mosten ’n ni-jbouw huus schilderen en de luu zelf wonen niet in de buurte dus de buurvrouw zörgen veur de koffie.Toen het werk afwas zollen wi-j op de laatste dag zörgen veur ’n taarte bi-j de koffie. Mien toekomstige schoonvader was bakker en zol den taarte wel mooi in orde maken.In de bakkeri-je bedachten wi-j ons um daor ’n geintje met uut te halen. ’n Echte taarte en ‘n neptaarte werden toen emaakt. Den neptaarte beston uut een rond bakblik den mooi werd op espoten met crème en belegd met van allerhande lekkers, ie kent dat wel . Het was koffietied en de buurvrouw mog het eerste stuk ansni-jen. Zi-j stak t mes precies in ’t midden,maor zi-j kwam niet wiet want dat bakblik zat in de weage. I-j snapt dat der heel wat af-elachen is. De goeie taarte maken alles weer goed. Dit bunt mien herinneringen uut mien jeugd en de tied dak as schilder actief was

Ok wi-j drinkt de koffie op onze eigen maniere en ik hop dat ’t ouwluu 't goed mag smaken. Goedgaon Gait de Strieker

Categories:: Eten en drinken Dialect Zelhem Drank

Meer verhalen

De vlier: brengt zegen en schrikt heksen af

16 september 2015
Ina Brethouwer

De bakker aan de deur

17 maart 2015
Teunis Bunt

Sociëteit de Vriendschap

04 juli 2015
Ed de Haas

Sabbatviering

26 februari 2015
Ben Veenhuis
Video

Crossen met kevers in Laren

11 januari 2016
Ton Hissink

De familievete in een Achterhoeks dorp

07 augustus 2014
Margreet Boot

Monniken zingen bij zonsopgang

02 april 2015
Stan Hollaardt
Video

Ingenieursfeesten

30 oktober 2014
Antoon Kanis
Galerij

Palmpasen

07 februari 2015
Gerhard Kwak
VideoGalerij

Papier scheppen in Middelste Molen

08 mei 2014
Gerda Bijzet

Piepkesbal Geesteren

07 augustus 2015
Stichting Piepkesbal

Banketstaaf: een exclusieve lekkernij

30 november 2015
Paul Hoftijzer
Video

Mechteld ten Ham

05 november 2014
Lizette van Hoven

Het vrolijke melkers-spel voor jong en oud

11 juni 2015
Gerda Jansen Verwaijen
Galerij

Een traditionele Achterhoekse bruiloft

21 oktober 2014
Harm en Mielke van Egmond
Video

Meidenmarkt in Nunspeet

11 mei 2014
Jette

Bijen houden is een boeiende hobby

25 juni 2015
Wilfred Muis
Video

De bedrogen duivel

03 oktober 2014
Anja van Buren

Ridder in de orde van de zachte G

05 februari 2015
Frédérique Donders