Elke week stelt een ambassadeur van Gelders Immaterieel Erfgoed zich voor. Deze week: Ina Brethouwer
Mijn naam is Ina Brethouwer. Ik ben geboren op boerderij “De Luthe” in de Aaltense buurtschap Barlo en opgegroeid in een driegeneratiegezin: met grootouders, ouders, twee zussen en een broer. Sommige verhalen die oma mij vertelde gingen terug naar haar grootmoeder, en die kende ze ook weer van haar oma. Dat is al snel een tijdvak van 200 jaar. De streektaal, tradities en cultuur van het Achterhoekse platteland zijn er bij mij - als het ware - met de paplepel ingegoten. Sinds kort ben ik met pensioen. Meer dan veertig jaar heb ik als secretaris gewerkt bij een aantal bedrijven en grotere gemeenten, ook in het westen van het land. Samen met mijn man woon ik in het buitengebied van Eefde in de driehoek tussen IJssel, Berkel en Twentekanaal. Met mijn hond Sepp wandel ik graag in de omgeving en dan zie ik altijd wel iets dat de moeite waard is op de foto te zetten. Veel observaties deel ik met anderen via twitter.
De rijke taal van de Achterhoek
Als je zoals ik op zesjarige leeftijd vanuit de streektaal het Nederlands moet leren ben je vanzelf op taal gefocust. Dat heeft voordelen, je leert de nuances zien. Dat kwam mij later goed van pas bij een aantal talenstudies zoals Duits en Italiaans. Mijn moedertaal blijft de Nedersaksische taal van de Achterhoek, een taal vol melodieuze klanken, prachtige gezegdes en woorden die bij de oude ambachten en gebruiken horen. Telkens als ik een tekst schrijf in het Nederlands en daarna in de streektaal dan merk ik hoeveel rijker voor mij het Achterhoeks is. Mijn teksten winnen dan aan kracht juist omdat het mijn gevoelstaal is. Daarom vind ik het zo jammer dat deze streektaal in razendsnel tempo verdwijnt. Meer dan 90% van de jeugd op het platteland spreekt het niet meer. Al moet ik er wel bij zeggen dat ze alles verstaan omdat hun ouders en grootouders het onderling nog wel spreken (maar niet met de jeugd). Terwijl in mijn jeugd werkelijk iedereen op het Achterhoekse platteland de streektaal sprak, waarbij elk dorp dan zijn eigen dialect heeft, is die situatie nu volkomen anders. Onze culturele kleding die ons heel lang zo mooi stond is aan het verslijten: taal, gebruiken, verenigingsleven.
Oral history
Er zijn veel mensen en zaken die mijn interesse verdienen en krijgen. Ik ben redactielid van het o.t.g.b. (het Oost-Gelders tijdschrift voor genealogie en boerderijonderzoek) en lid van de oral history werkgroep Gelderland. Het is interessant om herinneringen en verhalen op te tekenen van mensen over hun leven vroeger en nu. Zo schreef ik verhalen over kasteel Hackfort in Vorden, de landgoederen in Winterswijk en de zuivelfabriek in Zelhem. Dit jaar werd herdacht dat de bevrijding 70 jaar geleden plaatsvond. Het was voor mij bijzonder om in dat kader ook herinneringen van mensen vast te leggen over het onderduiken en hun leven in de oorlog. En ik ga hiermee ook door, vooral in samenwerking met de Aaltense musea.
Bovenal heb ik er plezier in bij anderen zoveel mogelijk de ziel van mijn eigen taal en cultuur onder de aandacht te brengen. En zeker ook de gebruiken en ambachten van vroeger. Vaak zijn ze verdwenen maar vaak ook zijn ze nog net aanwijsbaar. Omroep Gelderland en Gelders Erfgoed bieden daarvoor een prachtig podium. Voorbeelden van mijn verhalen op de website van een Wagen vol Verhalen zijn onder andere: de bollekaerl, zwaluwen, ‘t olde wief en de mariënboom.
Als ambassadeur van “een wagen vol verhalen” benader ik vooral de mensen in de Achterhoek. In mijn eigen regio ken ik veel mensen op allerlei gebied, ieder met eigen talenten en creativiteit. Velen van hen heb ik gevraagd om hun gebruik of de traditie, waarover zij enthousiast zijn, vooral ook te delen met anderen via de “wagen vol verhalen” website. Tot nu toe is dat zeker niet aan dovemansoren gericht. De website is heel informatief en inspirerend en nodigt daardoor uit tot bredere deelname. Denkt u ook eens na of u zelf een gebruik kent dat wat meer in de schijnwerper gezet zou kunnen worden? En wilt u dat opschrijven en doorgeven? Hartelijk dank!
Contactgegevens
Ina Brethouwer / Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. / tel. 0575 – 511006 / twitter: @InaBrethouwer
Het ambassadeursnetwerk
Gelders Erfgoed en Omroep Gelderland willen een duurzaam netwerk op het gebied van Gelders immaterieel erfgoed onderhouden en samenwerking stimuleren tussen vertegenwoordigers, beoefenaars en geïnteresseerden van immaterieel erfgoed. Verbindingen leggen tussen verschillende uitingen van immaterieel erfgoed en materieel erfgoed is van belang om volkscultuur en erfgoed in het algemeen toegankelijker te maken en meer mensen te laten participeren. Bovendien is het de bedoeling dat door dit netwerk de database aan verhalen, tradities en gebruiken nog verder groeit. Het ambassadeursnetwerk bestaat uit zeer verschillende ambassadeurs. De een is vertegenwoordiger vanuit een bepaalde vereniging of traditie, de ander is enthousiast bezig met het optekenen van verhalen uit zijn of haar regio, maar allen zetten zich in voor immaterieel erfgoed in Gelderland. Gelders Erfgoed en Omroep Gelderland bieden de ambassadeurs advies, cursussen, en contacten.
Contact
Heeft u vragen over immaterieel erfgoed in uw regio? Of vragen aan één van onze ambassadeurs? Op deze pagina zullen de ambassadeurs zich aan u voorstellen en vindt u hun contactgegevens. Mocht u niet de juiste gegevens kunnen vinden kunt u natuurlijk contact met ons opnemen via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
