Pannegies is een oud Veluwse benaming voor een stoofpot van vlees. Het is een gerecht dat veel op de Veluwe gegeten werd. Het was relatief goedkoop en gemakkelijk te bereiden. Het werd vaak gemaakt van schapenvlees met seizoensgroenten.
Ies en Gies is Pannegies
Hoe het gerecht Pannegies is ontstaan.
Heel lang geleden stond de Veluwe bekend als het oord voor landlopers, marskramers en struikrovers. Op een dag kwamen Ies en Gies, twee gezworen landloperskameraden, langs een boerderij op de Zuid-Ginkel. De geur van een verrukkelijke vleesstoofpot kwam hen tegemoet. De boerin moest een fantastische kokkin zijn! Ze bedachten een list om de vleespot te pakken te krijgen. Ies zou de stier loslaten en roepen 'de stier is los', terwijl Gies dan gauw naar het 'bakhuisje' zou gaan om de vleespot te stelen. En dat deden ze. Maar ze aten veel te veel, zodat ze, met de vleespot tussen hen in, in slaap vielen. En zo vond de boerin hen. Ze sloeg ze met de vleespot om de oren en Ies en Gies stoven weg, om nooit meer op de Veluwe terug te keren. En dat verhaal deed de ronde. Sinds dat moment wordt een stoofpot van vlees op de Veluwe 'Pannegies' genoemd.
Zuid Ginkel
Pannegies werd heel lang geserveerd bij Herberg Zuid Ginkel bij Ede. Over de geschiedenis van de Herberg Zuid Ginkel is, evenals over het gebied De Ginkel, weinig bekend. Het tegenwoordige gebouw is volgens de kadastrale leggers in 1857-1858 gebouwd.
Hoewel het kadaster ter plaatse voor 1857 slechts heide vermeldt, blijkt uit een oude, op het gemeentearchief van Ede aanwezige kaart, dat er wel eerdere bebouwing was. Er heeft voordien op ongeveer dezelfde plaats een boerderij gestaan die de naam Ginkel droeg. Deze Ginkel komt reeds vanaf 1682 regelmatig in de archivalia voor. Dit is misschien ook de verklaring voor de naam Zuid Ginkel van het huidige gebouw. Het landgoed Ginkel was toen een woest en ledig gebied; de nu aanwezige bossen dateren van een veel latere datum.
Zuid Ginkel ligt aan de weg naar Arnhem (Oude Rijksweg / N224); dit is een oude Hessenweg, die vermoedelijk ontstaan is in de tweede helft van de 17e eeuw. Ter plekke kruist deze weg een eeuwenoude Hessenweg en het is dus begrijpelijk dat op dit knooppunt een pleisterplaats ontstond. Wanneer dit was, is niet te achterhalen, daar er toen nog geen bouwvergunningen vereist waren. Ten tijde van de bouw van de herberg was het landgoed Ginkel in het bezit van Gerard Duuring, koffiehandelaar te Rotterdam. Nadat het bezit een aantal malen van eigenaar gewisseld was, werd de boerderij/herberg in 1935 door Jacobus W. Schlimmer (groot grondbezitter op de Veluwe) verkocht aan Jan Kramer.
Jan Kramer exploiteerde met veel succes de herberg als Café - Pension en zorgde voor een (grotendeels inwendige) verbouwing in 1954. De familie Kramer (Jan Kramer werd opgevolgd door zijn zoons) bleef eigenaar van Zuid Ginkel tot 1973. Toen werd de herberg overgenomen door Berend Hazeleger en ondergebracht in de exploitatiemaatschappij Rhenen. Er werd ingrijpend verbouwd aan de deel, die een aparte bestemming voor feesten/groepen kreeg. Het voorste deel van de herberg werd ingericht als pannegies restaurant. Pannegies is een oud Veluwse benaming voor een stoofpot van vlees. Naast de herberg werd een grote schuur verbouwd tot bistro De Bergerie. Sinds 1992 vinden we op deze aloude pleisterplaats het restaurant Juffrouw Tok, partycentrum Zuid Ginkel en Gonzales
Bekijk het fragment uit onze tv-uitzending over dit verhaal:
